सरकारमा दुईतिहाइको कसरत : मन्त्री आकांक्षी मिलाउन सकस

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री केपी ओलीले एक सातासम्म मन्त्रिमण्डल विस्तार गर्न सकेका छैनन्। प्रधानमन्त्री नियुक्त भएकै दिन गठित तीन सदस्यीय मन्त्रिमण्डललाई उनले सम्भवतः आजै (बिहीबार) विस्तार गर्ने योजना बनाएका छन्।

एमाले अध्यक्ष ओली माओवादी केन्द्रको साथ लिएर फागुन ३ मा प्रधानमन्त्री बनेका थिए। त्यसयता सरकार गठनका लागि तयारी गरे पनि मन्त्रालयको भागबन्डा, संख्या र आकांक्षीको दबाबका कारण उनलाई सकस परिरहेको छ। प्रधानमन्त्री ओली सकभर उपेन्द्र्र यादव नेतृत्वको संघीय फोरमलाई समेत सहभागी गराई दुईतिहाइको सरकार सञ्चालनको कसरतमा छन्। त्यसका लागि उनले निर्वाचन परिणाम आएदेखि नै यादवलाई प्राथमिकता दिइरहेका छन्।

सोमबार माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल र उनले प्रधानमन्त्रीको सरकारीनिवास बालुवाटारमै यादवलाई बोलाई सरकारमा आउन संयुक्त आग्रह मात्रै गरेनन्, बुधबार दुई पार्टीका प्रतिनिधिबीच औपचारिक छलफल नै गराएर सरकारमा आउन प्रस्ताव राखेका छन्।

सरकार विस्तारमा उपेन्द्रको पार्टीको निर्णयसमेत ओली अहिले पर्खेर बसेका छन्। यादवले सकारात्मक प्रतिक्रिया दिए मन्त्रिपरिषद्को संख्या केही तल–माथि गरेरै भए पनि सरकारमा ल्याउने तयारीमा ओली रहेको प्रधानमन्त्रीनिकट स्रोतले जनाएको छ। केन्द्रमा २५ वटासम्म मन्त्रालय बनाउन सकिने संवैधानिक व्यवस्था छ तर सरकारले नै बनाएको प्रशासनिक सुधार आयोगका अध्यक्ष काशीराज दाहालको कार्यदलले १५ र सामान्य प्रशासन मन्त्रालयले १८ वटासम्म मन्त्रालय बनाउन सकिने प्रस्ताव गरेको छ।

प्रधानमन्त्री ओली र दाहालबीच १९ सदस्यीय मन्त्रिमण्डल बनाउने विषयमा करिब–करिब समझदारी जुटेको छ। ओली–दाहालबीच बुधबार बालुवाटारमा भएको वार्तामा पनि मन्त्रालय संख्या र भागबन्डाका विषयमा कुराकानी भएको ओलीका प्रेस संयोजक चेतन अधिकारीले जानकारी दिए। त्यसलगत्तै दुवै नेताले राष्ट्रपतिसँग पनि संवाद गरेका थिए।

कसका अप्ठ्यारा के ?

माओवादीभित्र मन्त्री बन्ने आकांक्षीको सूची लामै छ। आकांक्षीको सूची बढ्ने मात्र होइन, सरकारमा पठाउन खोजिएका नेताहरूले पार्टीको भागमा पर्ने प्रभावशाली मन्त्रालयमै मात्रै आँखा लगाउन थालेका कारण पनि मन्त्रीहरूको विषयमा माओवादी टुंगोमा पुग्न सकेको छैन।

एमालेका दुई र माओवादीका दुई जना राखेर ओलीले बुधबार दोस्रो चरणमा मन्त्रिमण्डल विस्तार गर्ने चर्चा चलेपछि बिहानै आकांक्षीहरू दाहालनिवास खुमलटार पुगेका थिए। एक्कासि नेताहरू ओइरिएपछि उनले सरकारमा सहभागिताका विषयमा अनौपचारिक छलफल गरेका थिए। छलफलक्रममा दाहालले सरकारको नेतृत्व पार्टीका तर्फबाट रामबहादुर थापाले गर्ने संकेत गरेका थिए।

 आकांक्षी को को ?

माओवादी : रामबहादुर थापा, वर्षमान पुन, अग्नि सापकोटा, जनार्दन शर्मा, पम्फा भुसाल, मातृका यादव, देव गुरुङ, हितबहादुर तामाङ, देवेन्द्र पौडेल, चक्रपाणि खनाल, शक्ति बस्नेत, लेखराज भट्ट, शशि श्रेष्ठ, जयपुरी घर्ती, सुरेश राई, राम कार्की।

एमाले :ईश्वर पोखरेल, प्रदीप ज्ञवाली, योगेश भट्टराई, भीम रावल, सुरेन्द्र पाण्डे, छविलाल विश्वकर्मा, रवीन्द्र अधिकारी, भानुभक्त ढकाल, प्रेम आले, रघुवीर महासेठ, लीलानाथ श्रेष्ठ।

‘फ्लोरबाट निर्णयका रूपमा नआए पनि थापाकै नेतृत्वमा सरकारमा जाने गरी निर्णय आउने देखिन्छ’, माओवादी नेता अग्निप्रसाद सापकोटाले अन्नपूर्णसँग भने। उनले मन्त्रालयको बाँडफाँट, उपेन्द्रको सरकारमा सहभागितालगायत विषयमा कुराकानी जारी रहेकाले बुधबार निर्णय हुन नसकेको बताए। ‘मन्त्रालय बाँडफाँट टुंगिनसकेको, उपेन्द्रजीहरूलाई पनि सरकारमा सहभागी गराउन पहल भइरहेको र हाम्रैभित्र पनि को–को मन्त्री बन्ने भन्ने विषय टुंगोमा पुगिनसकेका कारण विस्तार हुन नसकेको हो,’ उनले भने, ‘बिहीबार दिनभर होमवर्क गरेर साँझसम्म भए पनि विस्तार हुन्छ होला।’

माओवादीबाट मन्त्रीको टुंगो कार्यालयले लगाउनेछ। कार्यालयमा अहिले दाहाल, वरिष्ठ नेता नारायणकाजी श्रेष्ठ र रामबहादुर थापा मात्रै छन्। ‘आकांक्षी स्वाभाविक रूपमा हुन्छन् नै तर यो विषयमा कार्यालयले टुंगो लगाउँछ,’ माओवादीका अर्का नेता हरिबोल गजुरेलले भने, ‘प्रधानमन्त्रीसँगको सल्लाहका आधारमा कार्यालयले टुंगो लगाउँछ।’

माओवादीमा रामबहादुर थापा, वर्षमान पुन, अग्नि सापकोटा, जनार्दन शर्मा, पम्फा भुसाल, मातृका यादव, देव गुरुङ, हितबहादुर तामाङ, देवेन्द्र पौडेल, चक्रपाणि खनाल, शक्ति बस्नेत, लेखराज भट्ट, शशि श्रेष्ठ, जयपुरी घर्ती, सुरेश राई, राम कार्कीलगायत आकांक्षी छन्।

एमाले–माओवादीबीच अर्थ एमाले र गृह माओवादीले लिने गरी समझदारी भएका कारण गृहमा माओवादीभित्रै आकांक्षी बढी देखिएका हुन्। जसकारण अध्यक्ष दाहालसमेत प्रेसरमा छन्। गृहमा सरकारको नेतृत्व गर्ने तयारीमा रहेका थापा र वर्षमान पुनको बढी जोड देखिन्छ। दाहाल थापाको नेतृत्वमा वर्षमानलाई पनि सरकारमा पठाउन चाहन्छन् तर दुवैको गृहमा दाबी रहेका कारण उनलाई निर्णयमा पुग्न अप्ठ्यारो परिरहेको छ।

एमाले स्रोतका अनुसार एमालेले अर्थसहित पर्यटन र सञ्चार मन्त्रालय पाउनेछ। जनसंख्या तथा वातावरण र महिला बालबालिका मन्त्रालय यसअगाडि नै लालबाबु पण्डित र थममाया थापाले पाइसकेका छन्। अर्थ ईश्वर पोखरेल, पर्यटन प्रदीप ज्ञवाली र सञ्चार योगेश भट्टराईलाई दिने तयारीमा ओली रहेको एमाले स्रोत बताउँछ।

ओलीले ईश्वरलाई प्रभावशाली मन्त्रालय दिने गरी अन्य मन्त्रीको नामको तयारी गर्न जिम्मेवारी दिएको एमाले स्रोत बताउँछ। एमालेमा पोखरेल, भीम रावल, सुरेन्द्र पाण्डे, प्रदीप ज्ञवाली, छविलाल विश्वकर्मा, रवीन्द्र अधिकारी, योगेश भट्टराई, भानुभक्त ढकाल, प्रेम आले मन्त्री बन्ने चर्चा छ। तर, एमाले महासचिव ईश्वर पोखरेल बिहीबार बिहानसम्म मन्त्रीको टुंगो लाग्न बताउँछन्।

‘प्रधानमन्त्रीसँग परामर्श गरेर मन्त्रालय र आकांक्षीका नाम सम्भवतः बिहीबार बिहानसम्म टुंग्याउँछौं,’ उनले भने।

एमालेमा मधेसबाट रघुवीर महासेठ र लीलानाथ श्रेष्ठमध्ये एकलाई प्रभावशाली मन्त्री बनाउन प्रदेश २ का एमाले सांसदले प्रधानमन्त्रीलाई दबाब दिएका छन्। मंगलबार मात्रै उनीहरूले ओलीलाई बालुवाटारमा भेटेर दबाब दिएको एमाले प्रदेश २ का इन्चार्ज सत्यनारायण मण्डलले बताए। ‘प्रदेश २ मा एमाले कमजोर बनेको, पार्टीको प्रभाव बढाउन र राजनीतिक सन्तुलन मिलाउन पनि हामीले मन्त्री र शक्तिशाली मन्त्रालयमा दाबी गरेका हौं,’ मण्डलले भने। अन्नपूर्ण पोस्टबाट