हिले–पाख्रिबास सडक : बाह्र वर्ष कुकुरको पुच्छर ढुङ्ग्रामा राखे जस्तै

गत शनिबार धनकुटाको हिले–पाख्रीवासको हिलाम्मे सडकमा एम्बुलेन्स फसेर समयमा अस्पताल लैजादै गर्दा भोजपुरको अरुण गाउँपालिका–४ चरम्बीका ५६ बर्षीय खड्गबहादुर सार्कीको मृत्यु भयो । हिलाम्मे सडकमा करिब दुई घण्टा एम्वुलेन्स फस्दा उनलाई आफन्तले समयमै अस्पतालसम्म लैजान पाएनन् ।

वर्षाको हिलोमा गाडी भासिँदा घण्टौसम्म सवारी साधन बीच बाटोमै रोकिने गरेका छन् । निर्माण सम्पन्न गर्नुपर्ने म्याद सकिएको लामो समय बितिसक्दा पनि सडक नबन्दा सो सडकमा यात्रा गर्नेहरुले बर्षौअघिदेखि सास्ती बेहोर्दै आएका छन् । बर्खामा अत्याधिक हिलोका कारण हरेक बर्ष सो सडकमा कष्टकर रुपमा सवारी साधन गुड्ने गरेका छन् । हिउँदमा धुलाम्मे सडकका कारण सास्ती बेहोर्नुपर्ने बाध्यता छ । विगत २७ वर्षअघि निर्माण शुरु भएर अहिलेसम्म आउँदा पनि हिले–भोजपुर सडक निर्माणको काम नसकिँदा वर्षौदेखि वर्षाको समयमा हिलो र हिउँदमा धुलोको दुःख दिँदै आएको छ । यस्तो सास्ती कहिलेसम्म भाग्नुपर्ने हो ?

२७ वर्ष अगाडी म २/३ कक्षामा पढ्ने बेला नेपाली सेनाले डोजर ल्याएर बाटो खन्दैछन् भनेर बिहान हाट बजार गएकाहरुले गाऊ फर्किदा कुरा गर्थे । त्यसबेला म पनि हेर्नकै लागि भए पनि एक घण्टाको बाटो हिडेर तत्कालीन पाख्रिबास गाविससम्म आइपुगेको छु । मसँगै डोजरको आवाज सुन्न आउनेमध्ये केही त जनप्रतिनिधि पनि भइसके । तर त्यसबेला र अहिलेमा कुनै फरक छैन । बितेको २७ वर्षमा बाटोको अवस्था पनि त्यही नै छ ।

अरुणमा धेरै पानी बगेको धेरै भयो । समय पनि परिवर्तन भइरहेको छ । तर विकासमा केही परिवर्तन भएको देखिँदैन । आज वर्षा लाग्यो कि हिलोले यातायात चल्न सक्दैनन् । हिउँदा लाग्यो धुलाम्यै बनाउँछ । वर्षामा एम्बुलेन्स त के, पैदल यात्रीसमेत हिड्न सक्दैनन् । सडकको अवस्था बिग्रिएकै कारण एम्बुलेन्स चल्न नसक्दा विरामीले बाटैमा ज्यान गुमानुपरेको छ । यो क्रम कहिलेसम्म जारी रहन्छ ? के यो सडक कहिले राम्रो बनाउन सकिँदैन ?

अब त अरबबाट घर फर्किदाँ पनि काठमाडौंदेखि पाख्रिबास पुग्ने बाटो कस्तो भनेर सोधे भने उत्तर भन्न पनि लाजै हुने अवस्था छ । नाक खुम्च्याएर निरास हुनुपर्ने अवस्था छ । यो अवस्था कहिलेसम्म रहन्छ ? १२ महिना नै सवारी साधन चल्ने कहिले होला ? कल्पनै कल्पनामा यत्तिका समय भइसक्यो । अब त यस्तो लाग्न थाल्यो की हाम्रो पुस्ताले यो सडक कालोपत्रे भएको हर्नै पो पाउँदैन कि । यस्तो अवस्था आउनुमा सरोकारवालाले ध्यान नदिएरै हो ।

हिले–पाख्रिवास–भोजपुर सडक खण्ड अन्तर्गतको हिले–पाख्रिबास सडक खण्डको स्वरुप परिर्वतन गर्न राजनीतिक आस्था र बिचारभन्दा माथी उठ्नै पर्ने बेला आएको छ । विकासप्रतिको आवाजलाई एक भएर वुलन्द गर्नुपर्ने बेला आएको छ । हिले–पाख्रिबास–लेगुवा सडक खण्ड कयौंपटक चुनावी नारा बनेका छन् । यसै ठाउँका जनताको मतबाट चुनाव जितेर विभिन्न दलका नेताहरु सांसददेखि मन्त्रीसम्म भएका छन् । तर उनीहरु यही सडकमा ठोक्किदै हिड्दा पनि बेलैमा सडक बनाउन पहल गरेको पाइँदैन ।

हुन त मध्य पहाडी लोकमार्गअन्तर्गत हिले–लेगुवा सडक खण्ड स्तरोउन्तिको जिम्मा पाएका निर्माण व्यवसायीले काम नगरेपछि धनकुटाका जनप्रतिनिधिले ठेक्का रद्द गर्न माग पनि गरेका छन् । (तत्कालिन मुगा–७) मा जन्मिएका हालका प्रतिनिधिसभाका सदस्य राजेन्द्रकुमार राई, जिल्ला समन्वय समितिका संयोजक टंक चौहान र पाख्रीबास नगरपालिकाका प्रमुख बृषबहादुर राईले पत्रकार सम्मेलन गरेर काम नगरी ठेकेदार भागेकाले ठेक्का रद्द गर्न माग गरेका छन् । यसलाई हेर्दा निर्माण कम्पनीकै बदमासी देखिन्छ ।

आर्थिक वर्ष २०७२/०७३ मा हिले–पञ्चे र पञ्चे–लेगुवा जम्मा २६ किलो मिटर सडक निर्माणको काम दि कञ्चनजंघा कन्स्ट्रक्सन र रौताहा सन्तोषी विरुवाले ठेक्का पारेको थियो । २०७५ फागुन २२ मा सम्पन्न गर्नेगरी सम्झाता भएको थियो । तर, यो सडकको काम अहिलेसम्म केही काम भएको छैन जस्तै भएको छ । निर्माण कम्पनीले ६५ प्रतिशत मात्र सकिएको बताए पनि सडक हेर्दा कहाली लाग्छ ।

१३ किलो मिटर निर्माणका लागि ३८ करोड २३ लाख २४ हजार ४ सय ६६ रुपयाँ र पञ्चे लेगुवा १३ किलो मिटरका लागि ३८ करोड २ लाख ३८ हजार ५७ पैसामा सम्झौता भएको थियो । निर्माण कम्पनीले अहिलेसम्म हिले पञ्चे १३ किलो मिटर निर्माणका लागि २८ करोड २८ लाख ६६ हजार १ सय ५५ रुपैयाँ ५९ पैसा र पञ्चे लेगुवा १३ किलो मिटरका लागि १८ करोड ६७ लाख १८ हजार ७ सय ६१ रुपैयाँ ७६ पैसा भुक्तानी लिइसकेको छ । यसरी सडक बनाउने नाममा पैसा चाँही खुरुखुरु लिने अनि सडक चाँही जहिले जस्ताको तस्तै किन हुन्छ ?

देशकै गौरवको आयोजनाभित्र पर्ने मध्य पहाडी लोकमार्ग सडक खण्ड जहाँ लेगुवादेखि भोजपुर खण्ड अलग ठेक्काबाट कालोपत्रे भई सकेर सञ्चालनमा आइसकेको छ । तर, खासै गुणस्तरीय काम भने भएको छैन । तर, हिले, पाख्रिबास हुँदै लेगुवासम्मको सडक खण्ड जस्तो कन्त बिजोग भोजपुरपट्टि छैन । ‘कुकुरको पुच्छर बाह्र वर्ष ढुङ्ग्रामा राख्यो, बाङ्गोको बाङ्गै’ भने जस्तै बनेको हिले–पाख्रिबास सडक । अब पनि हामी जस्ता जनताले सधैं छि भन्दै नाक खुम्च्याउने दिन नआओस् । यसतर्फ सरोकोरवालाको  ध्यान जान जरुरी छ ।