दुखियाको हाँसोमा ईश्वरको बास, छठ आउँदै गर्दा डोम समुदाय पनि खुशी

गौशाला । भनिन्छ, दुखियाको हाँसोमा ईश्वरको बास हुन्छ र यस कुरालाई चरितार्थ गरेको छ ।
डालो, नाङ्लो र टालु टपरी बनाउन जुटेका महोत्तरीका विपन्न डोम समुदायले ।

सुँगुर डुलाएर चराउँदै वर्षैभरि गाउँ–गाउँ चहार्ने महोत्तरीका डोम समुदायलाई अहिले तराईवासीको महान् पर्व छठ नजिकिँदै जाँदा बाँस र बेतका चोयाबाट डालो, नाङ्लो र टालु टपरी बनाउन भ्याईनभ्याई भएको छ ।

गाँस, बास र कपासकै जोरजाममा पिँढी दर पिँढीलाई हम्मेहम्मे पर्ने गरेका डोमहरुले छठपर्व आउनासाथ कात्तिक महिनाभरि आफ्ना जीवनका हरेक दुःख बिर्सेर मीठो मसिनो खाने र राम्रो लगाउने सौभाग्य प्राप्त हुने महोत्तरी जिल्लाका लोहारपट्टि नगरपालिकाका ७२ वर्षीय बिसुनिया डोमले बताए ।

गाउँ र शहरमा हुने भोजभतेरबाट जुठोसमेत ल्याएर स–परिवार खाने गरेका डोमले कात्तिकमा नानाथरिका परिकार पकाएर खाने गरेको सोही ठाउँ बस्ने ७५ वर्षीया जिबछी डोमिनले बताइन् ।

डालो बुन्दै गरेकी जिल्लाको भरतपुर गाविसकी ६५ वर्षीया सखिया डोमिनले गहभरि आँसु पारेर भनिन् ‘मालिक १ कात्तिक लाग्ने बित्तिकै घरका बच्चादेखि बूढासम्मले काम पाएर बिहानदेखि बेलुकासम्म डालो, नाङ्लो र टालु टपरी बनाउनमा तल्लिन हुन्छौँ भने बजारमा बेच्दा मनग्य आम्दानी हुने भएकाले हामी निकै खुशी हुन्छौँ ।’ तर वर्षभरि काम नपाउनाले फेरि केही दिनपछि दुःख सुरु भइहाल्छ ।

छठ पर्व मनाउने प्रत्येक तराईवासीले छठमाता तथा सूर्यदेवलाई बाँस र बेतकै चोयाबाट बनाइएका डालो, नाङ्लो र टालु टपरीमा अर्घ दिनुपर्ने भएकाले प्रत्येक परिवारमा ५/७ वटा बाँसबाट बनेका भाँडाकुँडा किन्नुपर्छ ।

छठ पर्वको आगमनसँगै डोमका घर आँगनमा पनि छठमाता र सूर्यदेवको प्रत्यक्ष उपस्थिति रहने गरेको विश्वासपूर्ण कुरा बताउँदै मनरा नगरपालिकाका ४० वर्षीय शंकर डोमले आफूहरुले सोही कारण दिनरात व्रतालुका निम्ति बाँसका भाँडा बनाउने गरेको बताए । जिल्ला सदरमुकाम जलेश्वरका रामजी डोमले डालो, नाङ्लो र टालु टपरी बेचेर कात्तिकभरिमा वर्षभरिकै सबै कर्जा ऋण चुक्ता गरेर आउने ६ महिनाको खर्चपर्चको जोहो गर्ने जति कमाइ हुने गरेको बताए ।

त्यसैगरी, जिल्लाको भंगहा नगरपालिकाका सुरिन्दर डोमले घरका बालकदेखि बूढासम्मले डालो नाङ्लो बेचेर प्रतिव्यक्ति १५ हजार देखि २० हजार र प्रत्येक परिवारले २ लाखको हाराहारीमा आम्दानी गर्ने गरेको बताए ।

अहिले जिल्लाका गाउँ गाउँमा डोम जातिका प्रत्येक घरमा बाँस र बेतको थुप्रो राखिएको छ भने परिवारका सबैले बाँस र बेतका चोयाबाट सामग्री बनाउन व्यस्त देखिन्छन् ।

दिनदिनै छठ पर्व मनाउने व्यक्तिको संख्यामा वृद्धि हुँदै जाँदा प्रत्येक व्यक्तिलाई बाँसको भाँडाकुँडा पु¥याउन डोम जातिलाई सकस भएको छ भने डोम परिवारलाई ती सामग्री बनाउन अहिलेदेखि नै भ्याईनभ्याई भएको छ ।